Komemorasaun ba Loron Masakre, Hamosu Sentimentu Hadomi Rai Timor

340

Manatuto – iha loron 27 Juñu 2021, Centro Nacional Chega!I.P hamutuk ho Asosiasaun Vítima organiza ona komemorasaun ba Loron Masakre Eis Hotel ACHIKEU Manatuto, ne’ebé akontese iha Juñu 1980.

Tuir informasaun husi sasin sira katak, iha fulan Juñu 1980, Militár Indonézia kaer populasaun sira ne’ebé deskonfia halo kontaktu no apoia Gerileiru Falintil sira. Hafoin militár Indonézia lori populasaun sira ne’e ba Eis Hotel ACHIKEU hodi halo detensaun no torturasaun, no ikus mai lori ba oho.

Komemorasaun ba Masakre Eis Hotel ACHIKEU hahú ho semináriu, ho tema jerál mak: “Hateke Ba Pasadu Hodi Harmoniza Istória ba Futuru iha Nasaun RDTL”.

Diretór Ezekutivu Centro Chega! Sr. Hugo Maria Fernandes iha komemorasaun ne’e hato’o agradesimentu ba família vítima masakre Eis Hotel ACHIKEU, tanba ho aten berani hodi konta istória kona-ba masakre ne’e ba jerasaun foun sira.

Nia haktuir, eventu sira hanesan ne’e importante atu fahe memória ba jerasaun foun sira hodi bele hamosu sentimentu ida hadomi rai, nasionalizmu no patriotizmu. 

“Agradese ba vítima ne’ebé ho fuan boot no aten brani mak konta ona sofrementu iha tinan 40 resin liu ba. Ha’u fiar katak ohin istória ne’ebé konta ona halo kaman netik buat ruma katak istória ne’ebé rai ne’e agora ema barak mak hatene halo ita nia isin Kaman”, dehan Hugo bainhira sai oradór ba semináriu komemorasaun Masakre Eis Hotel ACHIKEU iha loron Domingu, (27/06/2021), iha Aiteas-Manatuto.

Tuir Diretór Centro Chega! katak, Ukun-an ne’ebé ohin loron povu Timor-Leste hetan, populasaun sira husi Munisípiu Manatuto mos fó nia kontribuisaun makaas ba prosesu luta libertasaun patria tanba ne’e liu husi eventu ne’e bele dignifika sira.

Ita halo komemorasaun ne’e, ita halo satisfasaun. Liu husi komemorasaun istóriku ida ne’e todan ne’ebé nia iha nia fahe tia ba ema seluk. Satisfasaun liu husi komemorasaun liu husi harii monumentu sira.

Sr. Hugo Maria Fernandes mos husu atu halo rejistu ba vítima sira no prosesu rejistu ne’e tenke la’o, se la’e labele hetan dadus ruma. Kuandu ita rejistu bele hato’o ba Administradór atu bele konsidera. Centro Chega! hamriik para atu halo atendementu ida ne’e, no importante lista iha no aumenta tan lista ne’ebé ami iha, nune’e bele halo monumentu.

Centro Chega parseria di’ak ho Asosiasaun Vítima sira, no iha tempu badak sei parseria ho Konsellu Kombatente Libertasaun Nasional. Tinan ne’e infelizmente seidauk halo iha Manatuto maibé tinan ne’e museu munisípal rua atu harii. Harii uluk mak iha Covalima no ida iha Viqueque.

Nia afirma, tinan oin liu husi kooperasaun ho CCLN bele harii museu ida iha Manatuto, nune’e joven sira bele asesu no rona istória inan no aman sira nian.

Diretór Ezekutivu Centro Chega! mós fó hanoin fali katak, iha Relatóriu CAVR durante tinan 24, ema mais 20 ital mil mak lakon. Ita haree estatistikamente 120 mill ne’ebé mak mate durante tinan 24 nia lara, maioria mai husi populasaun baibain.

Entretantu, Reprezentante família vítima, Francisco de carvalho husu ba governu no estadu atu harii monumentu no konserva Eis Hotel ACHIKEU hanesan fatin memorial ba akontesimentu refere hodi konserva sai fatin istoriku.

“Ami ejize ba Centro Nacional Chega! no governu oferese netik prenda ruma ba ema sira ne’ebé hetan violasaun ba sira nia dignidade liu-liu ba inan feton sira liu husi komemorasaun, atu nune’e sira bele sente”, dehan Francisco.

Entertantu, iha semináriu komemorasaun Eis Hotel ACHIKEU ne’e konsege hamosu deklarasaun hodi rekomenda ba Centro Nacional Chega!IP, governu no estadu hodi tau matan ba família vítima sira. Deklarasaun ne’e hetan asinatura husi Centro Nacional Chega!IP, Asosiasaun Vítima konflitu 1974-1999, Reprezentante Família Vítima, Konsellu Kombatente Libertasaun Nasional (CCLN) munis’ipiu Manatuto no entrega ba Centro Nacional Chega!IP, hodi hato’o ba governu hodi bele tau konsiderasaun ba sira nia preokupasaun.

Semináriu ne’e partisipa husi família vítima Eis Hotel ACHIKEU, estudante, autoridade lokál, mestre no mestra sira inklui veternau no juventude sira, kuaze na’in atus-ida-resin.




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Alert: Chega! Area Protejidu!
X