Komunikadu Imprensa: Diseminasaun Arkivu  Centro Chega!I.P Ba Estudante Universitáriu

14

Dili – (08 Agusto 2025), Centro Nacional Chega!I.P liu hosi Divizaun Prezervasaun no Memorializasaun (DPM) halo diseminasaun Arkivu no Muzeu Chega! ba estudante universitári sira husi Universidade Oriental Timor Lorosa’e (UNITAL), Universidade da Paz (UNPAZ) no Universidade Dili (UNDIL) hamutuk nain 40, ne’ebé realiza iha Salaun Konferensia Centro Chega! Antigo Comarca Balaide – Dili.

Objetivu prinsipal hosi atividade diseminasaun ne’e mak atu disemina Arkivu no Muzeu Chega! ba estudante universitáriu sira atu hatene nune’e, la repete filafali violénsia pasadu.

Diseminasaun ne’e hanesan mekanizmu atu harii plataforma ba ema no komunidade hosi parte etnik-kultural no polítika sira atu fahe sira nia istória no involve komunidade iha dialogu no memorializasaun. Atu prezerva memória istóriku liu hosi arkiva no disemina narrativa sira ba publiku. Atu fasilita prosesu kompriensaun komún kona-ba polítika no programa sira oinsá mak utiliza memória istóriku sira.

Atvidade diseminasaun ne’e halo bazeia ba dekretu-Lei nº 48/2016, Centro Nacional Chega! I.P nian hodi hatan ba vizaun atu harii Sosiedade ida ne’ebé inklusivu, la repete violasaun Direitu Umanu iha pasadu, moris iha dame no respeitu ba Direitu Umanu. Misaun Centro Chega! mak atu harii Sentru Resolusaun Pós-Konflitu, prezerva memória istórika iha kontestu polítiku 1974 – 1999 hodi promove valor direitu umanu, no reforsa rede servisu sira atu implementa Rekomendasaun sira hosi relatóriu Comissão de Acolhimento, Verdade e Reconciliação (CAVR)- Chega! no Comissão da Verdade e Amizade (CVA) – Per Memoriam Ad Spem.

Bazeia ba artigu 7, alinea 3, tuir dekretu-Lei ne’ebé sita kona-ba fo biban ba Centro nacional Chega! I.P atu estabelese protokolu kolaboarasaun no kooperasaun ho entidade internasionál sira ho objetivu atu promove intercambio experiénsia, rekursu umanu, fortalesimentu no kapasitasaun institusional, no mós objetivu seluk neʼebé hatudu nia benefisiu ba prosegimentu di’ak ba nia misaun.

Nune’e, iha tinan ida ne’e, Centro Chega! I.P liu hosi parseria ho Deutsche Gesellschaft Für Internasionale Zusammenarbeit (GIZ-SAUP) halo diseminasaun arkivu istóriku Centro Chega! I.P ba Universidade sira, ne’ebé haktuir iha artigu 5, Alinea 5 hosi dekretu-Lei nº 48/2016 hodi kontinua promove diseminasaun no sosializasaun relatóriu Chega!, no instrumentu ka dokumentu sira seluk ne’ebé prodús iha hosi CAVR no CVA.

Tanba arkivu Centro Chega! I.P nu’udar rezultadu kolesaun dokumentu sira dezde períodu CAVR (2001-2005), Sekretariadu Tekniku Pós CAVR (2005-2008) no kontinua ba mandatu Centro Chega! I.P ne’ebé hahú iha 2017 to’o agora. Centro Chega!I.P konsege prezerva dokumentu liu 50 mil dokumentu, kompostu hosi dokumentus papeis, fotografia, video no audio. Dokumentu hirak ne’e administra hosi Divizaun Prezervasaun no Memorializasaun (DPM), partikularmente Departamentu Arkivu. Dokumentu hirak ne’e, kontein narrativu aktu violasaun direitu umanu durante periodu 1974-1999, inklui dokumentu sira iha kategoria rekonsiliasaun komunitária, perfil kumunidade, julgamentu prizioneiru polítiku, vitima estetimentu, masakre, korespondénsia sira hosi komunidade internasionál sira kona-na konflitu iha Timor-Leste, relatóriu ofisial no ajénsia internasionál sira neʼebé uluk mai vizita iha periodu invazaun Indonezia nian.

Media Chega!.




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

X