Frente-Mudansa Sei Levanta Preokupasaun Sira husi Centro Chega! ba Governu

265

Dili – Ekipa husi Centro Nacional Chega! kontinua halo audiénsia ho Bankada Parlamentár sira iha Uma Fukun Parlamentu Nasionál hodi hato’o Progresu Servisu sira ne’ebé halo tiha ona husi fulan Janeiru – Maiu 2021, nune’e mós hato’o preokupasaun balun ba Bankada Parlamentár sira, atu realiza Programa VIII Governu Konstitusionál liga ho Prezervasaun Memória Pasadu, Apoiu Sobrevivente, Edukasaun no Formasaun, no Diseminasaun informasaun kona-ba Relatóriu Chega! no Per Memoriam Ad Spem (PMNAS).

Nune’e, iha Segunda-feira ne’e (14 Juñu 2021), Ekipa Centro Chega! ne’ebé lidera husi Diretór Ezekutivu Sr. Hugo Maria Fernandes kontinua halo audiénsia ho Prezidente Bankada Parlamentár Frente Mundansa (FM) Sr. Isabél Ximenes iha Sala GMPTL (Grupu Feto Parlamentar Timor-Leste).

Servisu esensiál balun ne’ebé Centro Chega! halo ona iha área Edukasaun no Formasaun hodi implementa rekomendasaun sira husi Relatóriu Chega! no PMAS mak:

  • Integra Chega! no PMAS iha Kurikulu Ensinu: Iha tinan 2019, Centro Chega! bazeia ba parseria ho MEJD, halo ona peskiza no dezeña ona kurikulu kona-ba Edukasaun Sivika, Direitu Umanus no Istória ba Nivel Eskolaridade Terseiru Siklu no Eskola Sekundaria. Esbosu Kurikulu ne’e, dadaun ne’e tama ona iha fase finál hodi introdúz ba eskola sira. Iha tinan 2021, Centro Chega! hamutuk MEJD sei halo revizaun ba kurikulu materia siensia sosias nian ne’ebe implementa ona iha tinan 2015. Dadaun ne’e Konsultor nain 2 halo hela avaliasaun ba revizaun nian.
  • Iha Ensinu Superior, Centro Chega! introdúz ona Kurikulu Chega! no Justisa Transitoriu ba Ensino Superior 11 iha Dili liu husi formasaun ba dosente sira. Iha tinan 2021 ne’e, UNPAZ, UNDIL, UNITAL no UNTL hahú introdúz materia refere iha ensinu sira ba Fakuldade Siensia Sosiais no Polítika, no Direitu.
  • Centro Chega! ho Global Campus of Human Rights ne’ebé mak harii ona Centro Direitus Umanus iha UNTL, finaliza ona materia Justisa Transitóriu no Rekonsiliasaun hodi introdúz iha UNTL hahú tinan 2021. Iha mos tinan 2021, Centro Chega! ho GIZ, Alemaña liu husi Programa Southeast Asia University for Peace (SAUP) hahú elabora programa sira hodi introdúz Chega! no PMAS ba UNPAZ no mos ensinu superior sira seluk, liu-liu iha materia edukasaun kona-ba paz no transformasaun konflitu.
  • Formasaun kona-ba Chega! ba Entidade Públiku: Iha kedas 2018, Centro Chega! hala’o ona parseria ho PDHJ no INAP hodi introdúz Chega! no PMAS ba membru sira husi instituisaun estadu no governu nian sira. To’o iha tinan 2020 nia rohan, Centro Chega! fó ona formasaun introduktóriu kona-ba Chega! no PMAS ba membru PNTL, F-FDTL no mos funsionáriu públiku sira hamutuk 2.000. Parseria ho INAP iha tinan 2021, sei introdúz mos Chega! no Justisa Transitoriu iha formasaun ka kursu sira ne’ebe mak INAP fornese ba funsionáriu públiku sira.
  • Iha 2020, Centro Chega! asina ona MoU ho Ministériu Interiór hodi introdúz mos Chega! no PMAS iha Akademia Polísia nia kurikulu. Dadaun ne’e, Centro Chega! hamutuk ho GIZ, Programa SAUP hahú halo avaliasaun (assessment) ba introduzaun Kurikulu pertinente iha Akademia Polísia Timor-Leste.

Enkuantu preokupasaun sira ne’ebé Centro Chega! hato’o ba Bankada Frente-Mudansa (FM) atu fó atensaun mak hanesan: husu ba Governu liu-liu Ministériu Administrasaun Estatal atu halo aseleira lejizlasaun kona-ba Lei Arkivu, no husu ba Governu no Parlamentu Nasional atu ratifika konvensaun Ema Lakon. Alende ne’e husu ba Bankada Parlamentár Frente – Mudansa atu bele fó hanoin Ministro MESSK ne’ebé mak nu’udar Prezidente Konsellu Administrasaun FDCH nian atu bele reve kriteria ba Kbiit Laek atu hetan bolsu estudu atu inklui mos vitima no sobrevivente nia oan sira.

Hatetuk ba esplikasaun ne’e, Prezidente Bankada Parlamentar FM, Sra. Isabél Ximenes apresia ba relatóriu progresu servisu Centro Chega! nian ne’ebé relata ona iha bankada ne’e no husu nafatin atu kontinua halo servisu sira ho di’ak.

Prezidente Bankada FM mós kompremetidu sei levanta kestaun balun ne’ebé Centro Chega! preokupa hodi hato’o ba Governu no Parlamentu nasional atu bele hadi’ak iha futuru.




Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Alert: Chega! Area Protejidu!
X