Dili – (14 Maiu 2025), Diretór Ezekutivu Centro Nacional Chega!I.P, Hugo Maria Fernandes entrega relatóriu Comissão de Acolhimento, Verdade e Reconciliação (CAVR)-Chega! no relatóriu CVA (Comissão da Verdade e Amizade) – PMAS (Per Memoriam Ad Spem) ba Prezidente Tribunál Internasionál ba Lei Tasi nian (ITLOS, Sigla Ingles), iha Antigo Comarca Balide.
Relatóriu rua ne’e, entrega iha ámbitu vizita ofisial Prezidente ITLOS iha Museu Chega!, ne’ebé akompaña husi Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão no Embaixadór Extraordináriu no Plenipotensiáriu Timor-Leste ba Repúblika Indonézia, Roberto Soares.
Iha vizita ne’e, simu direita husi Diretór Ezekutivu Centro Nacional Chega!I.P, Hugo Maria Fernandes ho ekipa, iha Museu Chega!, hodi haree istória pasadu ne’ebé Centro Chega! prezerva iha Museu Chega! no vizita sela nakukun no mos halo lansamentu ba expozisaun foun kona-bá sekúensia Timor-Leste nia prosesu luta ba ukun rasik-an husi kedan ONU (Organizasaun Nasoes Unidas) deside deskolonizasaun iha 1960 to’o 1999, no mos halo lansamentu expozisaun dezeñu estudante Eskola Portugueza Dili (EPD) nian.
Hafoin remata vizita, Prezidente ITLOS, Judge Tomas Heidar hato’o agradesimentu no vizita ne’e importante, valiozo no iha signifikansia boot tebes tanba bele aprende no hatene Timor-Leste nia istória luta ba ukun rasik-an. Nia destaka pontus prinsipal kona-ba Timor-Leste nia istória foun kompara ho nasaun europea sira ne’ebé ko’alia kona-ba sekulu nian, no rekoñese Timor-Leste nia luta ba ukun rasik-an timoroan sira hotu nia kontribuisaun no partisipasaun, maske durante luta hasoru dezafius oin-oin maibé to’o ikus hetan independensia tanba husu atu respeita povu Timor-Leste nia independensia.
“Primeiru luga halo vizita mai iha ne’e, interesante, sentimentu forte los, ita nia sentimentu hola parte ida ne’e. Wainhira vizita fatin ne’e importante liu tanba exibisaun ne’e tomak ko’alia kona-ba istória foun, istória resente nian”, dehan Prezidente ITLOS.
Prezidente ITLOS dehan, “wainhira haree museu ita sente difikuldade, dezafiu boot ne’ebé mak nasaun ne’e enfrenta hodi luta ba ukun rasik-an. Wainhira ita refleta ida ne’e, ita iha respeitu boot ba ema nia partisipasaun. Ida ne’e ita tenke fo respeitu boot ba luta naruk ne’ebé mak nasaun ne’e hetan ho nia povu sira hodi ba hetan independensia”.
Diretór Ezekutivu Chega!, Hugo Maria Fernandes, agradese ba Prezidente ITLOS ne’ebé mak halo ona vizita mai iha Museu Chega! hodi haree ona istória povu Timor-Leste nian ba ukun rasik-an. Agrade mos ba Exélensia Primeiru Ministru (PM) ne’ebé akompaña ona Prezidente ITLOS halo ona lansamentu expozisaun foun.
Entertantu, Prezidente ITLOS durante estadia iha Timor-Leste sei hala’o vizita ba fatin istóriku sira no sei halo abertura ba konferénsia Internasionál da-ruak kona-ba lei tasi nian, ne’ebé organiza husi Gabinete Fronteiras Terrestres no Marítimas (GFTM) hahu iha loron 15-16 maiu 2025, iha Ministeriu Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) no Ótél JL World, Díli, Timor-Leste.
Media Chega!.