Divizaun Peskija no Arkivu Istoriku nudar divizaun programatiku ne’ebe mak estabelese iha Centro Nacional Chega!I.P atu responde ba kompetensia ne’ebe hatur iha Dekretu Lei No. 48/2016, alinea 3: “preserva no halo manutensaun ba arkivu CAVR no CVA, hariku arkivu liu-husi registu no rekolla testamuña, enkoraja utilizasaun arkivu sira ba edukasaun sivika, formasaun no metodolizia hanorin kona-ba istoria 1974-1999 no Direitu Humanus, no Kria mekanismu asesu publiku ba arkivu sira ne’e. No alenia 4: Identifika fatin konsensia ne’ebé funsiona hanesan forum ba promosaun valor respeitu ba istoria no diretus humanus, no realiza debates, seminariu, konferensia no kolokiu.”
Atu bele atinji misaun refere, divizaun neé halao nia atribuisoens:
| 1. | Responsabiliza ba jestaun sira ne’ebe mak relasiona ho prezervasaun memoria passadu husi 1974 – 1999; |
| 2. | Promove prosedimentu nesesariu relasaun ho idetifikasaun no proposta ba klasifikasaun patrimonu kultural ho interese istoriku, garante partisipasaun no involvimentu husi Divizaun Solidaridade ba Sobrevivente; |
| 3. | Assegura prezervasaun dokumentus istoriku no elabora material promosaun kona ba fatin memorializasaun, sitiu istoriku ne’ebe mak rejultadu husi peskija istoriku; |
| 4. | Organiza no prezerva arkivu sira ne’ebe rekolla husi CAVR no CVA, no habelar tan liu husi rekollamentu ba rejistu sira no hetan tan testemonia sira husi depoimentus sira ba interese istoria; |
| 5. | Jere arkivu sira ne’ebe mak temi iha paragrafu dahuluk, promove institiusaun, konserva no assesu ba publiku liu husi meus fijiku no mos elektroniku; |
| 6. | Elabora konteudu husi publikasaun relevante ne’ebe mak promove Istoria, siensia no dokumentasaun; |
| 7. | Supporta ba implementasaun rekomendasaun CAVR no CVA ne’ebe mak iha relasaun ho peskija kona ba istoria no arkivu; |
| 8. | Kontribui ba elaborasaun planu Centru nian, tuir planu estratejia no planu annual no relatoriu sira; |
| 9. | Implementa rekomendasaun relavantes tuir Konsellu Administrasaun no konsellu Assesoria Internasional Centru nian, tuir akordu no instrusaun ne’ebe mai husi Diretor Ezekutivu. |
Atu halao atribuisoens temi iha leten, Divizaun Peskija no Arkivu Istoriku temporariamente lidera hosi Director Executivo Centro Chega! Hugo Maria Fernandes, hodi orienta no superviziona servisus departamentu rua:
| 1. | Departamentu Arkivu Istoriku, xefia hosi Aventino de J.B. Ximenes, neébe superviziona servisus Arkivista Mario Menezes no Ofisial Arkivu Simão Fidelio Fraga; |
| 2. | Departamentu Peskija, neébe kompostu hosi Peskizador Senior Nolasco Mendes no Ofisial Peskiza Apolinario Cabral. Tanba ladauk iha ninia Xefe, departamentu ida neé toma responsabilidade direkta ba Diretor Divizaun. |
Departamentu rua hanesan temi iha leten, ida-idak iha ninia atribuisoens nudar temi tuir mai.
A. Departementu Peskija
Departementu Peskija nia funsaun mak atu identifika, hakerek, dokumenta no prezerva fatin sira ne’ebe mak durante periodu konflitu politiku hahu husi Abril 1974 to’o okupasaun Indonesia 1975-1999 nebe’e mak tama iha kategoria akontesimentu violasaun diretus umanus. Departementu Peskija halaó nia atribuisaun sira mak hanesan:
| 1. | Elabora Plano Estratéjiku, Planu Anual no Planu Aprovisionamentu hamutuk ho Divizaun sira seluk; |
| 2. | Koordena ho instituisaun relevante governu no estadu nian sira hodi asegura ba implementasaun programa kona ba Prezervasaun Memoria Pasadu nian tuir enkuadramentu juridiku ne’ebe mak vigor; |
| 3. | Dezena politika no programa Prezervasaun memoria Pasadu nian no nia atividade sira haktuir Planu Estratejiku Centro Chega! |
| 4. | Peskija no dokumenta ema sira ne’ebe mak durante periodu konflitu no periodu okupasaun Indonezia hetan violasaun diretus umanus; |
| 5. | Peskija no identifika fatin sira ne’ebe mak akontese violasaun diretus umanus durante periodu 1974 – 1999; |
| 6. | Produs Mapa ba sitiu istoriku sira ne’ebe mak identifika ona no dokumenta fatin hirak ne’e sai nudar memoria moris iha futuru; |
| 7. | Peskija, produz, monta material memorializaun nian ba fatin sira ne’ebe mak identifika nudar sitiu istoriku; |
| 8. | Hakerek no produz rejultadu peskija iha publikasaun atu sai nudar referesia no materia istoria ba jerasaun sira tuir mai; |
| 9. | Fasilita no enkoraza Timor oan sira atu peskija klean liu tan kona ba sofrimentu no partisipasaun ema nian iha luta ba libertasaun; |
| 10. | Fo apoiu financeiro, fasilita metodologia peskija, treinamentu sira ba peskijador sira ne’ebe mak halo peskija ho natureza ka kona ba pastisipasaun ema nian, comunidade nian, grupo/ organizasaun ba luta libertasaun nasional. |
B. Departementu Arkivu Istoriku
Departementu Arkivu Istoriku ho funsaun prisipal mak atu prejerva, assegura, jere Arkivu sira husi CAVR No CVA harikú liu tan liu husi dokumenta ema nia narativu, fotografia, arkivu surat tahan, arkivu elektronika hodi halo sai assesivel hodi promove istoria Timor Leste iha futuru. Atu atinji funsaun hirak ne’e, Departemenu Arkivu Istoriku halaó nia knár mak hanesan tuir mai:
| 1. | Elabora Plano Estratéjiku, Planu Anual no Planu Aprovisionamentu hamutuk ho Divizaun sira seluk; |
| 2. | Assegura ba implementasaun rekomendasaun CAVR no CVA relasiona ho Arkivu no dokumentasaun iha planu annual Centro nian; |
| 3. | Elabora, Produz no implementa politika, regulamentu/ prosedimentu no manual sira ba prezervasaun no assesu tuir estandarte arkivu nasional no arkivu internasional; |
| 4. | Assegura Arkivu istroku sira iha kondisaun ne’ebe mak favoravel hodi utiliza ba tempo naruk; |
| 5. | Salva guarda arkivu istoriku liu husi meus Dizitalizasaun ba dokumentus sira surat tahan, fotografia no audio/video kassete ba formatu elektroniku tuir standarte arkivu nasional no Arkivu Internasional; |
| 6. | Organiza arkivu sira ne’ebe mak produz husi Divizaun programatiku sira no Divizaun oprasional iha Centru Chega! |
| 7. | Fasilita peskija internal instituisaun, peskijador husi universitariu nasional no internasional, peskijador independente ne’ebe mak hakerek kona ba istoria Timor Leste no assuntu seluk ne’ebe relevansia; |
| 8. | Halao servisu seluk nebe’e mak relevansia ho missaun no vizaun Centro Chega nian. |
***
