Chega!

Primeira Vez Bolseiru husi Centro Chega!I.P Gradua iha ICS

Susesu estudu iha universidade la’os hanesan oferta ida ne’ebé ema entrega mai ita maibé liu husi esforsu no sakrifika-an. Ema hotu iha mehi hakarak atu susesu iha nivel universidade maibé atu atinji mehi ne’e presiza iha komitmentu no vontade tomak. Liafuan hirak ne’e refleta ba Ernesto Mendonça, hanesan balseiru ida husi Centro Nacional Chega!I.P relasiona ho nia prosesu estudu iha nivel ensinu superiór.

Ernesto Mendonça moris iha loron 6 Marsu 1998 iha Suku Debos, Postu Admnistrativu Suai, Munisipiu Covalima, husi aifuan domin sobrevivente Onorio Amaral (matebian) no Livania Mendonça. Ernesto iha maun-alin uma laran hamutuk nain 5, feto na’in 2 no mane na’in 3. Ernesto Mendonça nu’udar oan dahuluk, oan daruak mak Manuel Amaral, oan datoluk Ireneu Zuswanto Piter Mendonça, oan dahaat Sandra Daresureção no oan dalima Aquila Daresureção.

Ernesto hahú nia estudu primaria iha Eskola Ensinu Báziku Filial Goronto husi 2007 no remata 2012. Iha tinan 2013 kontinua nia estudu iha eskola Pre-Sekundária Ladi no remata iha 2015. Iha tinan 2016 kontinua estudu iha eskola Sekundáriu Jerál Públika Suai-Covalima no remata iha 2018. Iha tinan 2019 kontinua estudu iha Instituto Ciensia da Saúde (ICS), Fakuldade Saúde, Departementu Enfermajen no remata tinan 2024 ho valor  3.22.

Ernesto konta tuir ninia istória bainhira nia remata nia eskola Sekundária iha tinan 2018, nia iha mehi hakarak atu sai pilotu maibé lakonsege eskola kona-ba pilotu, no eskola fali kona-ba saúde.

Ernesto esplika, remata tiha nia estudu iha eskola sekundária nia hakarak kontinua eskola iha ensinu superior maibé nia pai no mae nonok tanba osan laiha. “Iha tinan 2018, antes simu rezultadu ezame nasionál, hau ko’alia ona ho pai ho mae katak hau hakarak atu kontinua estudu iha universidade, maibé pai no mae nonok de’it. Depois iha loron tuir mai, hau tuur hamutuk ho sira iha meza mak hau dehan tan, pai hau hakarak kontinua eskola, hau ko’alia ho matanben. Depois iha dadeersan pai komesa bolu hau no hateten mai hau dehan, o prepara o nia sasan ba Dili hodi kontinua eskola”, dehan Ernesto Mendonça ba media Chega! foin lalais ne’e.

Durante tinan 6 hala’o estudu iha ICS, iha dezafiu barak mak nia hasoru, problema kona-ba hela fatin ne’ebé hela lapermanente no ema ne’ebé nia hela ba haree nia ladi’ak. “Momentu hau tun husi Suai mai hela iha Dili hela ho família, maibe hau sai fali husi família ne’e nia uma tanba iha potensia atu mosu problema, nune’e hau deside ba hela fali ho maun, maibé maun mos dehan, ita boot bele hela iha ne’e, maibé fulan ida ka rua de’it no tenke sai fali. Iha momentu ne’ebá hau hela duni fulan rua hanesan ne’e hafoin hau sai fali. Entaun husi ne’e hau deside ba hela fali iha kos, maibé hela iha kos kuaze fulan 5 de’it hanesan ne’e tanba pai dehan osan laiha ona entaun deside sai fali ba hela ho tiun ida iha mota laran to’o eskola remata”.

Ernesto Mendonça Hetan Bolsu Estudu husi Centro Nacional Chega!I.P

Durante Ernesto Mendonça hala’o estudu iha ICS hetan bolsu estudu husi Centro Nacional Chega!I.P komesa husi 2021 to’o 2024.  Bolsu estudu ne’e ho naran “Apoia Bolsu Estudu ba Vítima/Sobrevivente vulneravel liu, hodi kontinua sira nia estudu iha nivel ensinu superior sira iha rai laran”.

Ernesto Mendonça esplika, bolsa estudu ne’e apoiu tebes nia estudu tanba iha momentu sei semestre 4, nia sente labele atu kontinua eskola tanba inan aman osan laiha ona, maibé ho apoiu bolsa estudu husi Centro Chega!I.P nian bele ajuda hodi finaliza nia estudu akadémiku iha ICS.

Razaun Centro Chega! fo apoiu subsidiu estudu ba sobrevivente nia oan sira hodi asesu edukasuan iha nível ensinu superior nu’udar garante ba sira nia jerasaun nia futuru diak. Nune’e, iha tinan 2021 Centro Chega!I.P fo bolsu estudu ba sobrevivente nia oan sira hamutuk na’in 11, no husi na’in 11 ne’e, Ernesto Mendonça mak foin remata nia estudu. Iha tinan 2024, Centro Chega!I.P parseria ho FDCH (Fundo de Desenvolvimento de Capital Humano), hodi oferese tan bolsu estudu ba sobrevivente nia oan hamutuk ema nain 14 no oras ne’e sira kontinua hela sira nia estudu. Nune’e totál bolseiru husi Centro Chega!I.P rasik no parseiru husi FDCH hamutuk ema nain 25. Ba dadaun ne’e bolseiru nain 24 mak sei hala’o hela estudu iha universidade no instituisaun privadu no públiku sira iha rai laran.

Subsidiu estudu ne’ebé Centro Chega!I.P oferese haktuir iha Rekomendasaun CAVR (Chega!) nian, relasiona ho reparasaun ba Vítima konflitu polítiku pasadu nian, ne’ebé husu ba Governu Timor-Leste hodi garantia moris di’ak ba povu ne’ebé sai vítima funu ba libertasaun pátria durante tinan 24 nia laran. Rekomendasaun Chega! kona-ba “Reparasaun 12.12” ne’ebé husu ba governu/estadu Timor-Leste hodi fo bolsu estudu ba vítima sira nia oan ne’ebé mak seidauk bele asesu ba eskola, ensinu sekundária to’o ensinu superior tanba laiha kbi’it ba aspetu ekonomia.

Alende ne’e, objetivu Centro Chega!I.P oferese bolsu estudu ba sobrevivente nia oan tanba Edukasaun nu’udar xave ba hadiak oportunidade husi povo nia moris, no hodi konkretiza no alkansa potensia hotu-hotu hodi hasa’e kresimentu ekonomia no desenvolvimento nasionál, ho vizaun mak, labarik hotu-hotu ba eskola no simu edukasaun ho kualidade no permite hodi sira hetan moris saudavel no produtivu kontribui ba dezenvolvimentu nasionál.

Media Chega!